Kannaval lanne 2023 atè-lakay-matnik la

Vaval mete  fidji Revolvè-biwa y !

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Vaval la se wangan kannaval la, se pa nepi an kasik oben tjek  mayimbe,  men se pa anni an kabwatè eti la pou bloublou moun, piaye moun, ki la pou fè an zèskay pou moun se mache dèhè y asou kat jou ; se an flouzouyè tan-ka-pase a, nan lèspri taha eti y ka treleye tout dekinay sosial la dèhè y (menm dekinay sosial nanninannan, an tan papa-djab kannaval la te tibolonm pàt-kaye te ka jwe tèk-mab an lari Senpiè, nan brazonn volkan an) asou menm kat jou taha. Vaval la se pa nepi an bwabwa, se pa anni an bwabwa, ek si fok se piaye moun, tout moun-vide-kannaval, si fok moun vide-kannaval la se vini ka mache dèhè y, fok pa ka vini epi kanman djenm, fok pa ka vini epi mès majò, fok sa rete adan lèspri kannaval la, moun la pou blèz kò yo, Vaval la pou ka vini epi fidji bòdzè y (se pa pou ale konprann fidji bidjoul pou sa)   ka trase pòtre "annou an tjè-koko" a, "annou rete dous" nan kat jou kannaval taha.

 

Université d’Etat d’Haiti voye ago eti

Ayiti asou chimen dispay politik  

 

 

 

 

 

Pòtoprens, Ayiti : Nan dekou antipilaj frayik semeda kout-fizi nan lari ek tilili krèy sabrè ka mete dlo nan zie moun oliwon peyi a, Kawbe-lonyen-dekantje gouvelman-peyi Ayiti a voye an ago dispay peyi-natifnatal-ayiti a ek mande gouvelman pou mete an plan kore-kratjak nan brann. La simenn pase, an krèy moun epi fizi nan lanmen yo, debatje nan kawbe-lonyen-dekantje teknik mayonmbe  ek vòlè an loto. Dapre nouvel eti  kawbe-lonyen-dekantje a kouri,  kadje-larel-gouvelman taha ka fè rel wach ek kratjak la bay nan fetay, anfwa ; ek ka fè moun wè rel flògòdò kolbòkò gouvelman ki pa fouti pare bok ba palpa-moun-peyi Ayiti la-atjolman, eti an kouri-nouvel ka dilere.

Jounen mete nan brann pou lawviè oliwon-latè

Oliwon de mil-million moun ka brè dlo-lawviè

 

 

 

 

 

 

Oliwon de mil-million moun, oliwon-latè, ka voye botjit nan lawviè pou trape dlo-pou-brè yo ek se 500 million moun ka rete anlè tè-danme nan bwak se lawviè a dapre kontaj WWF (World Wide Fund for Nature eti se an tontin latè-wonn lan pou laliwonn lan), ek se 60 million adan yo ki ka voye lak nan lawviè pou pran oliwon 12 million tòn pweson dlo-lawviè, sa ki ka ba 160 million moun manhe. Chak 14 Maws moun oliwon-latè ka timbile lawviè pou fè moun sansle ek palantje fondokte lawviè nan bay-longsay laliwonn lan, ale-dous moun-asou-latè, trape nannan-kranmkranm ek dekatonn ekonomi.

Covid-19 nan Kontinan-Amerik la

PAHO mande vèy-o-gren ek pran pitji

 

  Washington, USA : Nan twa lanne ki fini pase, 190,3 milion moun trape Covid-19 eti 2,9 milion adan yo alelouya-akasia-lata, se yonn-dèhè-lòt 25% ek 43%kantinaj moun oliwon-latè.  Se konsa eti sobreka-kabwataj PAHO (Pan American Health Organization pou kawbe-gouvelnaj doubout-sokodong oliwon kontinan-ameik la), doktè  Jarbas Barbosa mande se peyi-amerik la pou yo se  gade wè vidjoze rel-veye yo ek ranbonni djing-konte pran-pitji  pou rive nan bout dekou fè-debouya toulong taha ek pare se peyi a pou kore bankoulele doukou-sokodong nan divini.

Jounen leve-doubout fanm oliwon-latè

"Pa fèmen zie asou tjak ka koubare fanm

  asou chimen vini-kantekant epi nonm" 

 

 

 

"Nan 08 Maws 2023 taha, CARICOM ka fè an tèt-kole epi tout peyi oliwon-latè pou timbile Jounen Leve-doubout Fanm Oliwon-latè, an dekou gliminen eti Lawonn Peyi Oliwon-latè te mete nan brann ni 48 lanne, nan 1975, Lanne Fanm Oliwon-latè. Prèmie timbilay Jounen Fanm Oliwon-latè te fèt ni plis pase an siek, epi an sanble 1 million fanm nan 1911. Lajounen-jòdi, jounen taha se ta tout krèy-moun, nan yonn-a-lòt, nan tout laliman, oliwon-latè. Lajounen-jòdi, nou ka bàt lanmen asou rive-jik-bout sosial, ekonomi, mès-longsay-peyi ek politik se fanm lan ek nou ka pran pawol pou divini nan djoubak ki rete pou fè pou rive kantekant Fanm ek Nonm.

A economia "não cresceu nada" em 2022

Programa Bolsa Família  

 

 

 

 

 

 

Palácio do Planalto, Brazil : Nan dekou konsit palantje progranm Bolsa Família  lanne 2023 a, kabwatè-gouvlman-peyi Brazil, Luiz Inácio Lula da Silva, plodaye sa eti ekonomi peyi a pa dekatonnen an may nan lanne 2022 ki fini pase ek se pou y te lonje djol anlè Petrobras. Nan plodari y, Lula rete katjile Brazil mande trape lahan-palantje-ekonomi ek, nan menm balan an, lonje dwèt anlè an dispay gliminè lahan-tòt-genyen Petrobras ba se konpayel akakwel-bantjè y la, lanne pase : "men se pa pou sa nou te fouye nan wòch-sab dlo-matjak".

Kawbe-gouvelnaj politik vote pou Sentlisi bay antre nan

Caribbean Court of Justice

  

 

 

 

 

Castries, St. Lucia : Atjolman-la se nan Tribinal Kalibich-kòdjòm Karayib la otila moun Sentlisi ke ale regle djoubap-tribinal nan dènie mete-nan-brann trape an kalibich-kòdjòm. Se depi 20 lanne eti an konpanyi kabwatè-gouvelman Sentlisi te ka bàt pou djoubap-tribinal pa ka ale jik nan tribinal angle atè London trape kalibich-kòdjòm vire desann ; ek se anba kabwtaj gouvelman M-e Philip J. Pierre, kabwatè-gouvelman Sentlisi, eti peyi-Caricom taha trape sa.

44enm konsit kabwatè-gouvelman peyi-CARICOM.

Kouri-nouvel wabap la

   

 

 

 

 

Nassau, Bahamas : Karann-katriyenm konsit kabwatè-gouvelman CARICOM lan fèmen lapòt anba gouvelnaj  M-e. Philip Davis la eti se kabwatè-gouvelman Bahamas.  Anni kabwatè-repiblik Sirinanm lan, M-e. Chandrikapersad Santokhi, ki pa te nan wabap-konsit la, pou  Sirinanm ki anba an bidim kavalaj sosial ek se Albert Ramdin, kabwatè-gouvelnaj liannaj epi peyi-lòtbòtsay, vann-genyen-machandiz oliwon-latè ek Pòte-kole epi peyi-oliwon-latè, ki te ka siyen ba repiblik Sirinanm lan. Se nan an plodari dijital eti kabwatè-repiblik Sirinanm lan te wouvè-lapòt konsit la, Sirinanm te kabwate gouvelnaj CARICOM nan sis mwa douvan. Nan se plodari wouvè-lapòt, te ni ta kabwatè-gouvelman Senkits ek Nevis la, Terrence Drew, ki fini rive nan kabwataj gouvelman peyi-Caricom taha.

Karann-katriyenm konsit kabwatè-gouvelman peyi-CARICOM.

 

Gloriye mès-longsay-peyi Bahamas ek peyi-CARICOM  

 

 

 

 

 

 

 

 

Nassau, Bahamas : Karann-katriyenm konsit kabwatè-gouvelman CARICOM lan wouvè lapòt nan an gran timbilay gloriye mès-longsay-peyi Bahamas ek tout larestan peyi-CARICOM. M-e. Philip Davis la eti se kabwatè-gouvelman Bahamas ek kabwatè-konsit voye eya anlè tout kabwatè-gouvelman ek plodayè-politik ki vini nan konsit la. Se M-m. Carla Barnett eti se sobreka-kabwataj CARICOM ki bay plodari lamenm apre voye-eya Philip Davis la pou gremèsie M-e. Chandrikapersad Santokhi eti se kabwatè-repiblik Sirinanm lan ki te ka gouvelnen CARICOM pou 6 mwa, depi Jwiye 2022 ek Philip Davis, limenm, ki ka pran lanmen nan gouvelnaj-politik CARICOM pou 6 mwa ka vini, ek pou doubout-o-kare nawflaw Bahamas la nan wouvè-lapòt konsit la.

Karann-katriyenm konsit kabwatè-gouvelman CARICOM.

Doukou politik Ayiti, an tit-depenn-kabeche fondok

 

 

 

 

 

 

 

 

Baha Mar, New Providence, Bahamas : Doukou politik Ayiti se yonn adan tit-depenn-kabeche fondalnatal nan 44^enm konsit kabwatè-gouvelman CARICOM eti ka bay atè Bahamas asou twa jou, depi 15 pou 17 Fevriye. Peyi-Caricom depi 4 Jwiye 1998 tankon peyi-nan-liannaj ek depi 4 Jwiye 2002, peyi-gouvelnaj kòtok CARICOM, Ayiti, "peyi-lantouraj taha towblip nan an bankoulele san bout depi kon sistenm politik li a vini djigilòp", se nouvel eti Fred Mitchell ki se kabwatè kawbe-gouvelnaj liannaj epi peyi lòtbòtsay nan gouvelman Bahamas, plodaye douvan media. An konpanyi peyi ja gade wè lonje pal regle tjak sosial  ki mare Ayiti nan bankoulele taha, eti Fred Mitchell apiye.

CSME, gouvelnaj bay-nannan ek lahan palantje kalibich-karenm-livènaj, prèmie-brann nan

44^enm konsit kabwatè-gouvelman

 

 

 

 

 

 

 

Atlantis Resort, Paradise Island, Bahamas : CARICOM Single Market and Economy (CSME pou Kawbe-tre ek Ekonomi anchouke CARICOM lan, bay-nannan san fantefrak, toumbilaj kalibich-karenm-livènaj,  ek lahan-palantje kalibich-karenm-livènaj, epi kore-kratjak ke bàt tankon tit-dekantje-kabeche fondok nan dekou 44^enm konsit kabwatè-gouvelman peyi-CARICOM ki ke wouvè lapòt atè Bahamas, asou twa jou, nan 15 pou 17 Fevriye ka vini. Konsit wouvè-lapòt ke bay anba kabwataj Philippe Davis, kabwatè-gouvelman Bahamas, nan mason Atlantis Resort, asou tè-danme-mitan-lanmè Paradise Island. Konsit pran-pawol ke bay nan jou-dèhè nan masonn Baha Mar nan laliman tè-danme-mitan-lanmè New Providence lan.