Karibennte nan Djòsolnes
29 juillet 2010
Wolf chape abolay
Rolf Sambale (1961-2010)
Lapwent, Gwadloup : 12 Janvie ki pase, prèmie moun man sonje, apre dezas Ayiti a, se te Wolf Sambale. Se Wolf epi Sandra, lanne douvan atè Bordeaux, nan radio CARIB FM, ki te aprann nou gade Ayiti ek anlot kout-zie. Nan lanne 1986 tala otila an van libète te ka soufle dri anlè peyi yo a.
Wolf te fè nou konprann mizik Ayiti se pa te yenki konpadirek, te gen Toto Bissainthe, te gen Mano, te gen Boukman expérience, te gen RAM, te ni, te gen, se pa te yenki Bossa Combo, Loups Noirs, Skah Shah, Magnum, Volo Volo, Tabou Combo, Djet X oben Frères Dejean, kosedjo kosekwèt. Lapenti Wolf la se te mizik ek kalinda (danse) asou lanmè ble Karayib la. Se mizik ek kalinda plis ki tout ki te ka fè yonnte Karayib la. Se Derek Walcott ki teste "unity is submarine" nan tjek pawol-potjelize ek se Ruben Blades ki plodare "si el sueño de uno es el sueño de todos, romper las cadenas...". Wolf te adan menm lespri tala, se li prèmie, atè Bordeaux, nan wabap lanne 86/88 la, jik 89 atè Paris, ki te ja ka sanble tjouns karibennte (caribéanité) tala eti man ka tjoke depi CARIB FM, pase adan Madjoumbe jik Wanakera-Karayib.
Karibennte man ka di, mizik ek kalinda adan, se pa an bagay lòlòy la eti moun ka katjete sere dèyè de pawol dedou "négritude", "metissage" oben "créolité", depi yo di'w sa yo fini epi'w. Karibennte, anran! Lapenti Wolf la ka kouri-lawonn Karayib la, anchouke nan kalagway tayino a, ka kouri fè an ti sose nan sab Afrik atè-solèy la, epi pastel ewopeyen an ka fè an klète blèblè, toulong ka klaw-klaw nan van Karayib la. Lapenti tala ka monte mòn Ayiti Boyo Kiskeya, manman tout tè asou latè, ka fè "simbi nan dlo" nan se lawviè dlo glaw, Kaloukera (Gwadloup), te pe ale pran an men asou tre machann Foyal ek kouri kannaval nan tjek "dirty calypso" Port of Spain la, "leve mako leve, djol ou ka santi lanmori", si se pa an letjet nan Negril Jamaïca, si se pa ale pran New York City Subway ; kouri lawonn Karayib la, ou tann.
Wolf te wouvè-zie'y nan lanne 1961, papa'y se te moun Almay, manman'y se te moun Ayiti. Apre dezas 12 Janvie a, Wolf Sambale te vire Gwadloup otila, lanne douvan, Wolf te leve Festival Indigo, an doukre wabap le lanne 90 la otila gran potjelis lapenti atè Karayib la te ka vini bokante limiè.
Karibennte a se toulong an divini ka fè siwawa anlè fifin latè tala eti ble-lanmè ka pektekole anba solèy rache-koupe. Pa di yo di, latè Karayib la, depi Ayiti jik Gwadloup ke sa rete toulong lèkètè asou kò Wolf, lespri'y toulong ke sa kouri-lawonn Karayib la nan chak kout-zie brada chak ti-mafi, chak ti-bray ki se tjenbe an penso.
Henri Taillefond
Simao moun Wanakera
Tu sais bien que les artistes ne meurrent pas.
Rédigé par : A. 1804 | 29 juillet 2010 à 20:03
Ni on sel bondié é i konet moune aye!!
Wolf aye ouvé on dot chimen ban nou, pou nou pé poté pliss koulé a la vi la sa pa asi on dott bo, on dott soley!!
La vi la pa finn jod'la, sé on dott ki ka ouvé on zyé...
On dott komba ki natirel é mystik mé ki ka mérité pliss ki on fwaz pou jambé altitud aye...
Ou alé fwé an mwen, mé mwen sav ou pa si lwen ki sa
Plis fos pou sa ki rété...
atitud é lanmou an nou ké poté é aye jwenn Wolf la i yé tou lé jou.
Rédigé par : Fwank | 30 juillet 2010 à 04:57
Je ne me souviens pas trop de lui à CARIB mais j'ai eu l'occasion d'assister au vernissage d'une expo en Guadeloupe, la couleur bleu était surréaliste chez Wolf Sambale. Il va sans doute peindre beaucoup de cieux bleus là-haut.
Rédigé par : Michelle | 30 juillet 2010 à 10:27
Man poko fini pléré, lot jou-a man wè frè a latélé, an fowm, tout bagay té ka woulé dous, i ja mò la, fout lavi a drol.
Rédigé par : Brino | 30 juillet 2010 à 17:18
Les oeuvres d'art ne meurrent pas mais très souvent les artistes ne survivent pas à leurs oeuvres.
Rédigé par : Géronimo | 30 juillet 2010 à 17:33
Sa peinture est très abstraite parfois, parfois plutôt figurative. J'aime beaucoup "pilon sacré", "enriquillo", "taino", "mother africa", "la juppe", etc. Ces toiles dégagent un gros feeling caribéen, Haïti la terre rouge à fleur de peau et l'indépassable bleu de la mer de Caraïbe. C'était un vrai caribéen.
Rédigé par : Kathy des Mornes | 30 juillet 2010 à 19:04
Carib FM. Je me souviens de la belle époque avec Bon, Rasdou, Larbit, Rozan, Téwo, Henri-sann, Jocelyne, Michelle, Karine, Dominique, Zoé, et beaucoup d'autres. Wolf c'était peut-être une autre époque.
Rédigé par : Sonia | 31 juillet 2010 à 08:40
Lèspri a Wolf ké toujou la èvè nou.
Rédigé par : Ras M. Gwadada | 02 août 2010 à 10:33