Nan siel Karayib atè-solèy la

An gidigidi-zeklit-siel 

 

 

 

 

 

Depi Matnik jik Puerto Rico: Nan fè-nwè dimanch o-swè a, a 8hè 40 minit, an gidigidi-zeklit-siel kouri nan siel Karayib atè-solèy la eti moun wè nan de koko-zie yo depi Matnik jik anlè-solèy Angiya pou anba-solèy Puerto Rico. Dapre an pawol-rapòte atè-lakay-gwadloup, moun wè an "bidim rel wouj eti an boul blan te ka treleye". Se gidigidi-zeklit-siel epi rel wouj la ka fè plodayè-kabechè astronomi sav ni anchay mayeziòm ka jijinen lè yo ka brile nan van-laliwonn. Kouri lawonn se gidigidi-zeklit-fsiel la ka bay toulong men piplis adan yo ka mizire milimèt a santimèt, ek an koki-zie pa ka pe wè yo.

Se gidigidi-zeklit-siel pa ka rete gade ki kote, nan ki peyi esa, yo ka toumpakte latè ek an dekou konsa pe rive nan yonn adan se peyi Karayib la, chak lanne nan an doukou 15 pou 26 Avril. Se gidigidi-zeklit-siel oliwon 1 mèt-londjè a toulong bidjoul pou wè nan zie men pe fè anchay blengendeng ek flandje moun. Nan Fevriye 2013, an gidigidi-zeklit-siel oliwon 1 mèt londjè (Челябинский метеорит, gidigidi-wòch-siel Chelyabinsk la), te toumpakte tè-danme anba-solèy-desann Larisi ek te pete finèt tout kay pou flandje plis pase 1.500 moun.

Kout-zie-wè an gidigidi-zeklit-siel ka kouri asou an bat-zie, 2 a 3 sigong pa plis. Se an rel-limiè-glaw jik pou vègle an moun, ki ka rive lè an ti wòch grosè an grenn sav ka bay-antre nan van-laliwonn lan epi an boulin 11 a 70 kilomèt chak sigond (250.000 km/hè o-plis), se sa ka fè rel-limiè eti moun ka wè 2 a 3 sigond lan. Pi grenn sab taha te ke gwo, pi rel-limiè a long ek pe rete an tjenz-epi sigond jik an minit owonzon.

Se bidim gidigidi-zeklit-siel pa ka kouri lawonn toulong, an gidigidi-zeklit-siel oliwon 1 mèt-londjè ka toumpakte latè an kou chak lanne ek avan’y se janbe van-laliwonn lan rive anlè fondas la se pou’y debloze nan an lapli ti-wòch-piti dapre sa kabechè-plodayè gidigidi-zeklit-siel ka rarate. Yo konte tou, an gidigidi-zeklit-siel oliwon 100 mèt-londjè ka fè an blo epi latè an kou chak 10.000 lanne ; ek, an gidigidi-zeklit-siel oliwon 1 kilomèt-londjè ka kwenyen latè an kou chak 1 milion lanne owonzon.

Chak lanne, oliwon mwa Avril la, an tilili gidigidi-zeklit-siel oben gidigidi-wòch-siel ki sòti nan Konmèt C/1861 G1 Thatcher eti ka kwaze rel-tounen late tout le 415 lanne. Lapli lapousiè konmèt taha ka fè moun oliwon-latè wè 5 a 20 gidigidi-wòch-siel nan dekou taha eti ka fetaye nan lannwit 22 pou 23 Avril la. Sa pi flouz wè se gidigidi-zeklit-siel ek se gidigidi-wòch-siel la nan dekou lannwit san lalin-klè ek nan mwa Avril se gidigidi-zeklit-siel la pa ka djè trape limiè glaw men ni anchay gidigidi-wòch ka pi glaw pou yo kriye yo "boul-dife Lyrid" eti yo ka pe ladje an brazonn nan an pwenyen sigond ek ladje an rel lafimen-lapousiè ki pe tjenbe piziè sigond. Chak 1 hè tan ki pase, owonzon 5 a 20 gidigidi-wòch-siel ka kouri lawonn siel la a 278 094 km/hè.

 

Ale li nan ttweathercenter.com

Comments

[Rédigé par : Carib news]

“At the present time there are no suspected cases and no evidence of transmission of the COVID-19 virus within Anguilla. Furthermore, all three confirmed cases have now recovered and it has been more than 28 days since our last confirmed case", Anguilla’s Ministry of Health and Social Development, said on Sunday, April 26, 2020.