"Nannan-kranm pi kòdjòm, doubout-djann anfwa"
PAHO/WHO/FAO : Menm si an gwo konpanyi moun oliwon-latè ka pe tann pawol-mete-nan-brann Jounen nannan-kranmkranm kòdjòm oliwon-latè a konsi se te an pawol lamen-asou-tjè, pa ni anchay moun ki sav owonzon 600 milion moun oliwon-latè (yonn pou dis moun) ka vini kalbòy apre yo se kranmkranm tjek nannan makande ek 420.000 adan yo ka alelouya-akasia-lata, chak lanne. Epi, mi se sa mi, tjanmay ki trape anba senk lanne anlè tèt yo, se 40% kannan moun kouche kalbòy apre nannan-kranmkranm makande, se 125.000 tjanmay ki ka alelouya-akasia-lata chak lanne, dapre statistik FAO.
Lawonn Peyi Oliwon-latè te mete Jounen nannan-kranmkranm kòdjòm oliwon-latè nan brann nan 7 Jwen 2018 pou te fè moun sansle anlè katel-dekantje-longsay nannan-kranmkranm kòdjòm lan. Se katel-mete-nan-brann jounen taha se pou sav ki gade-pou-douvan pou se kore kouche-kalbòy apre nannan-kranmkranm makande epi mikròb, vlen-senyen-kòch, pipiyè, ek kwel chimik ki ka batje anlè nannan-kranmkranm ek dlo kontaminen pou se bay antre nan kò moun. Men, nan tousa, pou regle bidim tjak taha, fok se trape djing-dekantje pi djok pou se konprann tilili toumpak se nannan-kranmkranm kòch la ek matje longsay-ale djokte se peyi Karayib la pou pimpe ek trase plan mete-nan-brann-kòdjòm nan bay-nannan-kranmranm.
CARPHA (Caribbean Public Health Agency tankon kawbe-gouvelnaj sokodong nan Karayib la) la ka bàt asou an dekantjay wach-dèhè kalibich-karenm-livènaj asou nannan-kranmkranm kòdjòm lan nan trase an plan-divini PAHO (Pan American Health Organization, kawbe-gouvelnaj sokodong oliwon kontinan an) pou vidjoze se sistenm-gouvelnaj sokodong lan apre fantefrak kalibich-karenm-livènaj eti Kawbe-gouvelnaj Ewòp Yonnife ek CARIFORUM ka kabwate. "Magre tout wach toumbilaj rel-kalibich-karenm-livènaj ka rive, menm pianmpianm, oliwon-latè, dekantjay ek kabechay asou toumbilaj rel-kalibich-karenm-livènaj ek koraj-dèhè asou nannan-kranmkranm kòdjòm lan pòhò ka dekatonnen kare-bare nan Karayib la, ek djokte se peyi-karayib la pou vire-doubout-pimpe douvan doukou kouche-kalbòy ki liannen epi toumbilaj rel-kalibich-karenm-livènaj la pòhò pe rive nan dekantjay longsay. Pou anchay djing-dekantje ki pa ka rive, se peyi-karayib la ke rete toulong wòkòkòy douvan wach toumbilaj rel-kalibich-karenm-livènaj la asou nannan-kranmkranm kòdjòm lan", se sa dk. Joy St. John eti ka kabwate CARPHA rete katjile.
Djoubak owonzonnaj nan chak peyi taha se pou rive konprann vire-doubout-pimpe se kare-ekonomi an eti liannen epi nannan-kranmkranm kòdjòm, dlo-brevaj, doubout-sokodong ek jaden-mayonmbo anba toumpak toumbilaj rel-kalibich-karenm-livènaj nan se peyi CARIFORUM lan. Dekantjay se plan gouvelman-peyi-natifnatal douvan nan nannan-kranmkranm kòdjòm fè moun wè yo te flòkò nan kabeche se katel-dekantje-longsay rel-kalibich-karenm-livènaj la, men CARPHA ek PAHO ke lonyen ek vire pase lanmen nan se plan taha epi se gouvelman-peyi-natifnatal la, nan dekou plan-divini taha, ek nan apiye asou trase-welto-rive pou mete larel ek kore toumpak rel-kalibich-karenm-livènaj.
Ale li nan today.caricom.org
Commentaires