44enm konsit kabwatè-gouvelman peyi-CARICOM.

Kouri-nouvel wabap la

   

 

 

 

 

Nassau, Bahamas : Karann-katriyenm konsit kabwatè-gouvelman CARICOM lan fèmen lapòt anba gouvelnaj  M-e. Philip Davis la eti se kabwatè-gouvelman Bahamas.  Anni kabwatè-repiblik Sirinanm lan, M-e. Chandrikapersad Santokhi, ki pa te nan wabap-konsit la, pou  Sirinanm ki anba an bidim kavalaj sosial ek se Albert Ramdin, kabwatè-gouvelnaj liannaj epi peyi-lòtbòtsay, vann-genyen-machandiz oliwon-latè ek Pòte-kole epi peyi-oliwon-latè, ki te ka siyen ba repiblik Sirinanm lan. Se nan an plodari dijital eti kabwatè-repiblik Sirinanm lan te wouvè-lapòt konsit la, Sirinanm te kabwate gouvelnaj CARICOM nan sis mwa douvan. Nan se plodari wouvè-lapòt, te ni ta kabwatè-gouvelman Senkits ek Nevis la, Terrence Drew, ki fini rive nan kabwataj gouvelman peyi-Caricom taha.

Nan dekou wouvè-lapòt

Se plodayè-politik wouvè-lapòt konsit la te pran pawol asou doukou politik la nan Ayiti ek se katel-longsay la eti se peyi-caricom lan ka debàt anba yo a. Yo te pran pawol toua sou 50 lanne-vire CARICOM eti yo ke timbile nan mwa dèhè nan lanne taha. nan plodari y asou 50 lanne-vire CARCOM taha, sobreka-kabwataj la Man Carla Barnett, rete katjile sa eti "bwa-kare-laliman an ka toulong gliminen se rel-jik-bout la, se pa anni pou konte tan-ki-pase". Se pou y te apiye sa eti "Se lanne eti nou ka timbile an wè-klè kabeche-djezinen, tjenbe-tjè ek matjoukann-pase-lanmen  eti  moun-laj-wòch kite. Se lanne eti nou ka vire doubout-o-kare larel-divini nou anlè lawonn-peyi a ek pòte kòtok nan matjoukann-pase-lanmen taha ba yich-dèhè." Sobreka-kabwataj la apiye asou sa eti se katjil-mete-nan-brann konsit taha asou mande-sav-longsay kontel toumbilaj kalibich-karenm-livènaj, bay-nannan longsay ek gouvelnaj lawonn-peyi a ke ni an toumpak-dèhè, longsay ek pòte-kòtok, asou peyi-CARICOM nan senkant lanne ka vini.

Nan plodari y, kabwatè-gouvelman  Senkits ek Nevis la, Terrence Drew,  bay lavwa eti y ka wè lawonn-peyi a tankon an laliwonn yonn-tou-yonn ki ka fè palpa-moun-doubout Karayib la bàt  nan lavi a, mete nan brann nan ekonomi djok,  ek bay douvan nan rel-rive ekonomi, sosial ek mès-longsay. Se pou y te depenn lawonn-peyi a tankon an forum eti ka apiye pou se peyi a se trape an lanmen-gouvelnaj nan lawonn peyi-oliwon-latè a pou se "pran pawol, san patate, asou se katel-longsay zobray-peyi eti yo anba jouk yo a tankon ti-gouvelman peyi-mitan-lanmè nan dekatonn-ekonomi". Kabwatè-gouvelman Senkits ek Nevis la wè ekonomi-chaye-abò-machin lan tankon an katel-longsay bwa-pou-ale. "Lè a rive pou se kawbe-gouvelnaj lahan-palantje-ekonomi oliwon-latè a se mete nan brann rive doubout djok douvan wach-kòtok ki ka bàt nou ek fè pou nou se rive vire doubout apre dezas-laliwonn nan peyi nou men pou nou se rive kore seraj toumbilaj kalibich-karenm-livènaj la nan doubout lakou pi djok ek pi pimpè pou lavi moun peyi nou", eti y te plodaye.

Kabwatè-repiblik Sirinanm lan bay lavwa eti nan tan ki pase, lanne apre lanne, lawonn-peyi-karayib  la te mete nan brann aleliwon pou leve an bay-douvan anchouste. Epi pou y te apiye anlè sa eti "Topay vire-kabeche Chaguaramas la ki te le wè an pòte-kole vidjoze nan mitan se peyi-caricom lan, ka depenn doubout-djok nou pou djoubake yonn-a-lòt pou anni an rel-rive eti se dekatonn longsay lawonn-peyi-karayib la". Se pou y te apiye asou sa eti palpa-moun peyi-caricom fè moun wè yo ke sa doubout djok douvan tout katel-longsay eti ka koubare yo epi doubout-moun-krann ek sa-djezinen eti tout palpa-moun-peyi-karayib ni an kò yo. Nan plodari y, kabwatè-gouvelnaj politik CARICOM lan mande moun kabeche CARICOM ek Bahamas ka timbile senkant lanne-vire yo. Ek pou konprann sa konsa eti"nan timbilaj yonn epi lòt taha, 50 lanne gouvelman Bahamas ek 50 lanne fondase CARICOM, ni an sa-konprann nan fondok ek ni an doubout-krann pou rive jik la".Kabwatè-gouvelnaj CARICOM avan pase-lanmen an,  apiye asou an tan-nanninannan-longsay ki fè chous nan goumen rèd pou genyen-kòtok eti ka chaye lide an vire-doubout-pimpe ek an doubout-moun-krann anni pou Bahamas ek CARICOM.

Kouwonn CARICOM

Nan dekou wouvè-lapòt konsit la, Man Janet Bostwick, moun atè Bahamas menm, te trape an kouwonn pou plodari y ek mate-nan-brann li pou mete fanm nan menm rel-doubout epi nonm ek fè tout diskantekantaj eti ka koubare fanm djigilòp, atè Bahamas tankon nan lawonn-peyi-karayib la.

COVID-19 ek dòt tjak doubout-djann ki ka kouri lawonn

Se kabwatè-gouvelman an te koute pou tann ek tann pou konprann an kouri-nouvel otila CARPHA (Caribbean Public Health Agency) te apiye asou fondokte mete nan brann oliwon peyi-caricom pou kore COVID-19 la, laverèt-makak la ek dòt kouche-kalbòy ka pran seraj se peyi-caricom lan. Se pou se konte adan yo, vire-simèwje Zika a, ladeng lan kip a ka djigilòp nèt, dòt kouche-kalbòy kontaminè, rel pran-pitji a ki flòkò ek tout katel-longsay ki liannen epi progranm pran-pitji a.

Se kabwatè-gouvelman an koute pou tann nouvel asou flòkò se djing-kontaj vèy-o-gren an flòkò nan se peyi-caricom lan, sa eti pe koubare mete-nan-brann pou chape anlè seraj ka peze anlè lawonn-peyi-karayib la. Yo mande pou se peyi-caricom lan rete veyatif ek bay longsay nan veye-o-gren ek palantje progranm gade-pou-douvan-kore kouri-lawonn Covid-19 la ek dòt kouche-kalbòy kontaminè. Yo topaye pou ladje matjoukann-kòtok kòdjòm nan progranm goumen kore se kouche-kalbòy kontaminè a pou frennen kouri-lawonn Zika a nan lawonn-peyi-karayib la. Yo topaye pou apiye CARPHA nan ladje-ale bàt-laliman pran-pitji pou ranbonni rel pran-pitji kore Covid-19 la ek dòt progranm pi wouvè-bòdaj nan pran-pitji. Se kabwatè-gouvelman an salvaloure an Tontin goumen-kore Covid-19 la et Bank Latè-wonn mete doubout ek eti ke mete progranm-gouvelnaj lahan-mete-nan-brann pou vidjoze lanmen-djok gade-pou-douvan, kabeche progranm kore kouche-kalbòy kontaminè nan se peyi a, se lawonn-peyi a ek oliwon-latè, ek lonyen se peyi piti-lahan progranm-gouvelman an. Yo bàt pou se peyi-caricom lan se mete nan brann, san patate, pou rive trape branbrann-kòtok nan Tontin taha nan dekou prèmie wonn-gouvelnaj. Se kabwatè-gouvelman an salvaloure sobreka-kabwataj CARPHA, Dk. Joy St John pou nonmen y yo nonmen y nan kabwataj krèy-gouvelnaj tontin kore kouche-kalbòy kontaminè. Se kabwatè-gouvelman an bay lavwa eti sa ka tenmbolize yo wè rel kouche-kalbòy andewò-kontaminen (diabèt, tansion, tousa) ek mande fè tout doum-apiye pou tjenbe larel.

CARICOM Single Market and Economy (CSME pou kawbe-tre ek Ekonomi yonnife CARICOM lan).

Se kabwatè-gouvelman te ni anba zie yo, an mete-nan-wach-lajounen-jòdi asou bay-douvan nan mete-nan-brann  eti kabwatè-gouvelman Bawbad la, Mia Mottley, te matje ba yo pou kabwatè-gouvelnaj prèmie-douvan CSME limenm ye. Yo nan tèt-kole asou sa eti yo ke ni pou vire pase lanmen nan Topay vire-kabeche Chaguaramas la pou se gade pou douvan asou larel-kabwataj  se fonn-longsay la ek se trape-kòtok la nan CSME asou fondas an politik yonn-a-lòt eti tout peyi topaye anlè y.

Se kabwatè-gouvelman an topaye tou asou sa eti se peyi-gouvelman CARICOM lan ni pou rive jik  bout nan se mete-nan-brann politik fè moun vote asou plan-divini politik fonn-longsay ek trape-kòtok nan CSME pou COTED (Council for Trade and Economic Development pou Krèy-lonyen machandaj ek dakatonn ekonomi) se rive lonyen ek topaye asou politik lawonn-peyi-karayib la nan Avril 2023.

Se kabwatè-gouvelman an pran pawol asou bay-douvan ki fèt nan rive-jik-bout an plan-divini politik asou an kawbe-tre lahan-palantje-ekonomi-peyi. Yo mande COFAP (Council for Finance and Planning pou krèy-lonyen lahan-palantje-ekonomi) ek krèy-lonyen larel-tribinal pou yo se pran larel-gouvelnaj kòdjòm pou kare-zobray kawbe-tre lahan-palantje-ekonomi-peyi lawonn-peyi-karayib la ja pare nan 18 mwa o-plis. Se kabwatè-gouvelman an te ni anba zie yo, an mete-nan-wach-lajounen-jòdi asou an rel-apiye de fondas pou CARICOM Competition Commission (CCC, pou krèy-lonyen jout-ekonomi nan peyi-CARICOM) nan se peyi-natifnatal  la tankon nan lawonn-peyi-karayib la.

Se kabwatè-gouvelman an topaye asou katjil-mete-nan-brann COFAP pou tonnfakte an topay nan mitan se peyi CARICOM lan  asou sistenm-taks de fondas (ICDTA, Intra-CARICOM Double Taxation Agreement)  nan mete nan brann an kare-sa-fè asou an dawne-lonyen-rel taks ek bokante nouvel-matje. Yo mande se peyi-CARICOm lan pou yo apiye djoubak an krèy-lonyen-dekantje djoubakè-gouvelman lahan-palantje-ekonomi-peyi, sistenm-taks ek sistenm-tribinal pou kare-sa-fè a se pare nan dekou konsit-gouvelnaj Jwiye 2023 a.

                  

Ale li nan today.caricom.org

Comments

[Rédigé par : Carib.News]

"On behalf of the Caribbean Community (#CARICOM), I convey heartfelt congratulations to the Government and People of Saint Lucia on the Country’s Forty-Fourth Anniversary of Independence". - Dr Carla Barnett, CARICOM SG

[Rédigé par : Carib.News]

Jamaica Prime Minister, Andrew Holness, left the island this morning, February 27, 2023, to lead a special CARICOM mission to Haiti which will also be comprised of representatives from the Bahamas, Trinidad and Tobago as well as the CARICOM Secretariat.

[Rédigé par : Carib.News]

Death this February 27, 2023 of the former Prime Minister of Haiti Gérard Latortue, at his residence in Florida (USA), his family announced. He was 88 years old. He led the government from March 2004 to June 2006.