Covid-19 nan Kontinan-Amerik la
13 mars 2023
PAHO mande vèy-o-gren ek pran pitji
Washington, USA : Nan twa lanne ki fini pase, 190,3 milion moun trape Covid-19 eti 2,9 milion adan yo alelouya-akasia-lata, se yonn-dèhè-lòt 25% ek 43%kantinaj moun oliwon-latè. Se konsa eti sobreka-kabwataj PAHO (Pan American Health Organization pou kawbe-gouvelnaj doubout-sokodong oliwon kontinan-ameik la), doktè Jarbas Barbosa mande se peyi-amerik la pou yo se gade wè vidjoze rel-veye yo ek ranbonni djing-konte pran-pitji pou rive nan bout dekou fè-debouya toulong taha ek pare se peyi a pou kore bankoulele doukou-sokodong nan divini.
Sobreka-kabwataj PAHO a voye flè nan pie kawbe-gouvelnaj doubout-sokodong lan pou lonhe lanmen eti y lonhe lanmen ba se peyi a pou yo te rive a 20 oben 30 kou anba taha. Se mete-doubout ek vidjozay an chenn-liannaj amerik vèy-o-gren jenòm Covid-19 la eti te fondalnatal pou lonyen bay-longsay vlen-senyen-kòch zie wouvè epi dòt mikròb ka chaye an vini-kalbòy, fianza zibie a adan yo, ki fè rive-kòtok taha. Nan twa lanne ki fini pase, chenn-liannaj la flouze tele-chaje plis pase 580.000 djing-dekantje amerik-latin ek karayib nan kare-fondas-dijital late-wonn lan.
Jarbas Barbosa apiye tou anlè rel-peze PAHO pou te trape fiol-pitji kore Covid-19 "se plis pase 160 million fiol-pitji nan chenn-liannaj COVAX la ek nan lonhe pal ba se peyi Amerik-Latin ek Karayib la pou te sèvi epi plis pase 1,3 mil-milion fiol-pitji nan an tan-ka-pase anba de lanne". Magre tout se mete-nan-brann taha, dk. Barbosa voye ago eti "Covid-19 la ka kouri jik jòdi ek vlen-senyen-kòch la pòhò pe rive nan an rel otila lamèdsin ka wè y vini", ek pou y te apiye, "mwa pase, nou konte plis pase 1.5 milion moun vini kalbòy ek 17.000 moun ki alelouya-akasia-lata ; nou pa ke sa fèmen zie asou sa".
Sobreka-kabwataj PAHO a katjile menm sis se rel-kontaj la dekati, sa fondok pou se gouvelman-peyi a tjenbe ek bàt longsay nan vidjozay veye-rel pou vlen-senyen-kòch SRAS-CoV-2 a ki "pe toumbile ek vire larel towtow". Rive ba 30% moun an ki pa pran pitji kore Covid-19 la, prèmie fiol-pitji yo, fondalnatal pou "doubout djok douvan tout rel anpostimay krache-dife oben tout chous-kòtòf pi tenmbolizè".
Menm si se peyi-kontinan-amerik la te pase dekou pi farozè oben pi enpiokè nan kouri-lawonn Covid-19 taha, eti fè moun "wè rel-wòkòkòy oben rel-djok se sistenm doubout-sokodong nou an" nan depenn-rel ek panse-djeri vini-kalbòy kontel lapotrin oben sida, nan depenn-tràs ek bay-rimèd nan vini-kalbòy moun pa ka trape ; ek epi dekati rel pran-pitji a, nou ni an dekou-penpenp pou se "mete doubout-sokodong lan nan mitan an progranm dekatonn-longsay". Ek pou sobreka-kabwataj PAHO a te apiye, "nou ni pou kabeche vire trape sa nou pèdi ek pou sistenm doubout-sokodong nou se vire doubout pimpe bàt pou tout moun, ek nan menm balan an, ek nan menm balan an pou kore wach-ek-kratjak dèhè ki ka pran seraj doubout-sokodong lan".
"Nan dekou-penpenp eti man ka koumanse tan-mete-nan-brann mwen, yonn adan rel-rive fondok la se pou lonhe pal ba se peyi-amerik la pou yo sa pase dekou kouri-lawonn Covid-19 la. PAHO doubout, pare pou soutjenn se peyi-amerik nou an, pou yo sa aprann ek konprann sa-sav-longsay-lavi eti Covid-19 la pòte."
Ale li nan PAHO.org
Front-of-package warning labels, restrictions on the marketing of processed and ultra-processed products high in fats, sugars and salt, and taxes on unhealthy food and beverages are among the measures promoted by the Pan American Health Organization (PAHO) to tackle the growing problem of obesity in the region of the Americas.
Rédigé par : Carib.News | 18 mars 2023 à 06:56