Karann-sizienm konsit-plodaye kabwatè-gouvelman CARICOM

 

Plodari wouvè-lapòt Carla N. Barnett la

 

"Se epi an bidim tjè-senyen eti man ka vini pale douvan zòt nan kadafa wouvè-lapòt karann-sizienm konsit kabwataj se kabwatè-gouvelman CARICOM lan. Mwen menm, mwen adoumanman voye an eya-manmay la ba zòt, isiya la, Georgetown atè Gayana, kawbe-masonn Lawonn Peyi-karayib la otila nou ka dousinen lanmen-asou-tjè gouvelman-peyi epi palpa-moun-peyi-natifnatal Gayana a depi senkant lanne. Sa dous ou tann, nan dekou nou la ka timbile senkantjenm palpa-lanne  nou an, èk menm manniè nou te fèy atè Trinidad èk Tobago, nan Jwiye 2023 ki pase, wè nou sanble nan kay yonn dan se 4 mèt siyati Topay fondòk-nanninannan Chaguaramas la, kare-trase epi konpa pou doubout-o-kare fè-yonn karayib nou an.

Nan dekou Jounen Timbile Lang Yich-manman

Aprann-lavi nan tilili-lang lan,

an poto-mitan nan aprann-sav eti gran-moun ka ladje ba yich-dèhè

  

 

 

 

 

 

 

UNESCO : Lide timbile an Jounen Lang Yich-manman Oliwon-latè te leve nan kabechay gouvelman Bangladesh èk konsit-kabwataj UNESCO lanne 1999 la te vote y èk se konsa depi lanne 2000, jounen taha ka bay oliwon-latè. Lèspri UNESCO pou tilili mès-longsay-peyi epi lang-peyi fondalnatal  nan lakou-peyi longsay.  Nan kare-bòdaj palantje kanmouzaza oliwon-latè, UNESCO ka apiye aleliwon  pou tjenbe depareyaj mès-longsay-peyi èk lang-peyi eti pou ka faroze lèspri-konpayel èk pòte-rèspe ba moun. Se lakou-peyi tilili-lang èk tilili-mès-longsay-peyi a ka apiye anlè lang yo eti ka chaye  èk anbrazonnen  sa-sav èk mès-longsay-peyi nanninannan, longsay-ale.

Jounen gloriye larel-tribinal-kalibiche sosial

Fè debouya pou dekatonn-longsay la

 

 

 

 

 

 

 

 

Larel-tribinal-kalibiche sosial la ka fè se lakou-peyi a èk se ekonomi an bay pi flouz èk tizi triminay, diskantekantaj sosial èk dòt tjak sosial. Chak 20 Fevriye se jounen pou gloriye larel-tribinal-kalibiche sosial èk 20 Fevriye 2024 taha se pou leve mete-nan-brann èk doum-apiye pou dekatonn-longsay la. Se nan 26 Novanm 2007, jou otila kawbe-gouvelnaj Lawonn Peyi Oliwon-latè a te bát pou Jounen larel-tribinal-kalibiche sosial  te trape an jou-gloriye otila an tilili moun te pe mete nan brann pou dekatonn, tilili-kabwataj, pòte-kole èk bokantaj nan mitan palpa-moun-peyi-natifnatal pou ranbonni lavi-toulejou yo.

Kannaval-matnik 2024 la

Vaval, Jòy pran pòz an lanmanten !

 

 

 

 

 

 

 

Vaval lanne 2024 taha, "Pété tchou", ja pi nan lèspri djezinen aleliwon kannaval-matnik la pase Vaval kout-fizi-biwa lanne pase a èk menm Vaval, "Papa varyan", kannaval-matnik 2022 a ; tousa, menm si matje-kreyol la pòkò pe rive kòdjòm, se pa jòdi, matje-kreyol gouvelnaj mès-longsay-peyi Matnik la ka matje "tjou" epi an "tj" èk jenhen an "tch" ; mi lajounen-jòdi, La-CTM mete Kreyol-matnik la lang gouvelnaj-peyi, man se pè ! An tèt-kokodil eti ka anchouste Jòy nan wach-peyi-matnik lajounen-jòdi a, an latje pweson eti ka fè moun-matnik ki pèdi sa-sav lèspri-peyi yo, konprann te ni an pweson bwak-lawviè yo ka kriye lanmanten, ki ba dezienm lanbouk matnik la tit Lanmanten y lan eti se lanbouk gouvelnaj ekonomi atè-lakay-matnik. Pweson-lanmanten taha pou ka tjoke lèspri an moun natifnatal-matnik asou an  zanpanlan tire-kont nanninannan an eti yo ka kriye manman-dlo, ki ka rete nan se lawviè a èk/oben bwak-lariviè a, te ka pe chaye moun ki nan gaway tou-yonn bò lawviè, chaye tjanmay ki pa rete tèt-kole epi sa-sav eti papa èk manman yo ladje ba yo. Ni an konpanyi moun-desèvle atè-lakay-matnik ki ja wè an balenn adan sa.

Nan dekou senkantjenm palpa-lanne gouvelman-peyi Grènada a

"One People, One Journey, One Future"  

 

 

 

 

 

 

 

Mapipi-èskwaya Dickon Mitchell,  kabwatè-gouvelman Grènada,

CARICOM ka voye an chòf salvalouray ba gouvelman èk palpa-moun-peyi natifnatal-grènada a nan dekou gloriye senkant palpa-lanne gouvlman-peyi anba tit-depenn-kabeche taha, "an palpa-moun-peyi, an kouri-laliwonn, an divini". Bout-chimen fondalnatal taha ka rarate doubout-djòk ek vire-doubout-pimpe san patate se moun-grènada a. Grènada ni pou krann epi tousa rive-jik-bout, demokrasi voye-flè y la èk tout pòte-kole epi peyi oliwon-latè nan anchay mete-nan-brann.

Kawbe-gouvelnaj progranm kore-kratjak nan LPO-L

Ayiti rive nan "doukou san vire-wonn"

 

 

 

 

 

 

New York City : Plis pase 8.400 moun te rete pri adan lanm-a-kouri koraj-djenm lan ki ka bay nan Ayiti a, lanne pase, kontel tjwe-moun-frèt, flandje-moun, epi vare-mare-moun, se an antipilaj 122% anlè rel lanne 2022 a eti sobreka atè-ayiti Lawonn Peyi Oliwon-latè a  konte. "Man pa le fè tròp gran-pawol asou an bankoulele otila an tilili banbann rive nan an rel san vire-wonn" eti Maria Isabel Salvador depenn nan dekou trase-liy  an lonyen-dekantje BINUH, kawbe-gouvelnaj politik LPO-L nan Ayiti. Peyi-karayib taha rete pri anba an koraj-djenm èk an tilili kontribann nan lanmen se krèy-majò-pofitè eti katel politik, moun-doubout epi ekonomi èk sosial ka apiye.